مجله نماوا، ترجمه: علی افتخاری
فیلم متفقین (Allied) به کارگردانی رابرت زِمِکیس که نوامبر ۲۰۱۶ روی پرده سینماها رفت، قبل از اکران سر و صدای زیادی به پا کرد، نه به دلیل آنچه منتقدان درباره فیلم گفتند بلکه به دلیل شایعات و استعاره‌هایی که در مورد ستاره‌های آن مطرح شد- برد پیت و ماریون کوتیار.
داستان فیلم در ۱۹۴۲، در دوران جنگ جهانی دوم در آفریقای شمالی روی می‌دهد. مکس وتن (پیت) یک افسر اطلاعاتی کانادایی، هنگام انجام یک مأموریت مرگبار، در پشت خطوط دشمن با ماریان بوسه‌ژور (کوتیار) یک مبارز عضو نیروی مقاومت فرانسه آشنا می‌شود. مکس و ماریان ازدواج می‌کنند و در لندن ساکن می‌شوند. بااین‌وجود، رازهای پیچیده‌ی گذشته، در عشق این دو به یکدیگر تردید ایجاد می‌کند و…
زمکیس «متفقین» (با نام قبلی «پنج ثانیه سکوت») را از روی فیلمنامه‌ای نوشته استیون رایت («لاک» و «قول‌های شرقی») کارگردانی کرد. گراهام کینگ تهیه‌کننده پروژه بود. فیلم که هزینه تولید آن بین ۸۵ تا ۱۱۳ میلیون دلار بود، در بازارهای جهانی ۱۱۹.۵ میلیون دلار فروش داشت.
«متفقین» که اولین همکاری زمکیس و شرکت پارامونت بعد از فیلم موفق «پرواز» در ۲۰۱۲ بود، با واکنش‌های متفاوت منتقدان سینما روبرو شد. بسیاری، طراحی صحنه، فیلمبرداری و موسیقی فیلم را تحسین کردند، اما گروهی از منتقدان نیز نبود کشش بین دو بازیگر اصلی روی تصویر را با مورد انتقاد قرار دادند. فیلم در هشتاد و نهمین دوره جوایز اسکار در بخش بهترین طراحی صحنه نامزد شد.
کوتیار، همبازی پیت در «متفقین» می‌گوید با خواندن فیلمنامه متوجه شد حتماً باید در این فیلم بازی کند. او با لبخند می‌گوید: «وقتی فیلمنامه را خواندم، دوست داشتم فیلم را ببینم. به نظرم رسید داستان بسیار زیبایی است؛ ترکیبی از یک فیلم بسیار سرگرم‌کننده با احساسات و پرسش‌های بسیار عمیق در مورد عشق. واقعاً یک داستان عاشقانه خیلی زیبا است و روح “یک فیلم قدیمی” را دارد. دانستن این که «متفقین» را قرار است یک کارگردان ژرف‌بین مانند رابرت زمکیس کارگردانی کند، پروژه را برای من هیجان‌انگیزتر کرد. داستان در عین حال بسیار سرگرم‌کننده است و از چیزی می‌گوید که شما در یک موقعیت حاد مانند جنگ، انتخاب می‌کنید، به‌ویژه وقتی کار شما جاسوسی است و وانمود می‌کنید کسی هستید که درواقع نیستید. در شروع فیلم مکس و ماریان، هر دو جاسوس هستند، و هیچ چیز از هم نمی‌دانند، و برای انجام یک مأموریت وانمود می‌کنند زن و شوهری هستند که خیلی همدیگر را دوست دارند. در ادامه، ارتباط آن‌ها متأثر از جنگ، در یک موقعیت بسیار حاد قرار می‌گیرد، بنابراین بخشی از فیلم بسیار سرگرم‌کننده و بخشی از آن بسیار جدی است، با کلی پرسش در مورد انتخاب‌ها و کلی پرسش در مورد عشق.»
کوتیار همچنین اذعان می‌کند یکی از دلایل حضور او در فیلم «متفقین» این بود که از طرفداران پر و پا قرص زمکیس است. حرف او منطقی هم به نظر می‌رسد. زمکیس کارنامه بسیار قابل دفاعی دارد، از سه‌گانه علمی تخیلی محبوب «بازگشت به آینده» در دهه ۱۹۸۰ گرفته تا «فارست گامپ» (۱۹۹۴) که جایزه اسکار بهترین کارگردانی را برای او به همراه آورد و کمدی انیمیشن/زنده «چه کسی برای راجر رابیت پاپوش دوخت» (۱۹۸۸) و «مرگ برازنده اوست» (۱۹۹۲)؛ تمام آن فیلم‌ها به لحاظ استفاده از جلوه‌های ویژه و تلفیق تصاویر کامپیوتری با تصاویر زنده، پیشگام بودند.
فیلمساز ۷۰ ساله شیکاگویی همچنین جزو پیشگامان استفاده از تکنیک‌های موشن کپچر است، و از این تکنیک‌ها در فیلم‌هایی چون «قطار سریع‌السیر قطبی» (۲۰۰۴)، «خانه هیولا» (۲۰۰۶)، «بئوولف» (۲۰۰۷)، «سرود کریسمس» (۲۰۰۹) و «به مارون خوش‌آمدید» (۲۰۱۸) استفاده کرد. فیلم علمی تخیلی «تماس» (۱۹۹۷)، تریلر ترسناک و فراطبیعی «آنچه در زیر نهفته» (۲۰۰۰)، درامِ با موضوع بقا «دورافتاده» (۲۰۰۰) و درام زندگی‌نامه‌ای «بندباز» (۲۰۱۵)، از دیگر ساخته‌های او هستند.
کوتیار با اشاره به کارنامه پربار زمکیس می‌گوید: «او بخشی از آرزوی من برای بازیگر شدن بود. همه فیلم‌های او را دیده‌ام و می‌دانستم با این داستان چه چیزی می‌خواهد بگوید، چون وقتی اولین بار ملاقات کردیم، او گفت: “عادت ندارم داستان‌های عاشقانه مثل این تعریف کنم، برای من تازگی دارد.” بسیار هیجان‌انگیز بود که می‌دیدم او بسیار صادق است و بسیار متعهد به انجام کاری است که به آن عادت نداشت، و البته این کار را بسیار ماهرانه انجام داد، همه ما پرسش‌هایی داشتیم که در مراحل پیش‌تولید و آماده‌سازی با هم به اشتراک می‌گذاشتیم. دو هفته بیشتر وقت نداشتیم. با هم نشستیم، با برد پیت، رابرت و استیون نایت که این فیلمنامه شگفت‌انگیز را نوشته بود. باید در این مدت کوتاه با هم بیشتر آشنا می‌شدیم، و درک می‌کردیم با این فیلم می‌خواهیم چه بگوییم. بسیار جذاب بود و من به خاطر همه فیلم‌هایی که رابرت قبلاً کارگردانی کرده بود و تمام جلوه‌های ویژه‌ای که خلق کرده بود، واقعاً در صحنه فیلمبرداری مجذوب او بودم. او با کارهای خود و فیلم‌هایی که ساخته، سینما را تغییر داده است. بنابراین، بله، من بسیار ترسیده بودم و مجذوب نحوه کارگردانی او شدم.»
خود زمکیس می‌گوید شخصیت‌های اصلی «متفقین» باعث شدند مجذوب این پروژه شود. «وقتی اولین بار فیلمنامه را خواندم، چیزی که واقعاً خوشم آمد این بود که داستان دو شخصیت دارد که به شکلی کاملاً باورنکردنی خوب نوشته شده‌اند. این شخصیت‌ها بسیار پیچیده و بسیار پرشور هستند. همان چیزی بود که من جذب آن شدم. فیلمنامه بسیار با ظرافت نوشته شده و این شخصیت‌ها واقعاً قابل توجه، جالب و هیجان‌انگیز هستند، و این نکته هم واقعاً من را جذب کرد. فکر می‌کنم سؤالی که در قلب فیلم وجود دارد، یک پرسش جهانی است – عشق بر همه چیز پیروز می‌شود؟ عشق احساس اصلی زندگی همه آدم‌هاست، و چه اتفاقی می‌افتد اگر شما کسی را دوست داشته باشید، اما شرایط بسیار بسیار پیچیده شود، و چه چیزهایی را باید انتخاب کنیم؟ همه این پرسش‌ها، بسیار جهانی هستند و در طول تاریخ مطرح بوده‌‌اند، و این سؤالات به نظر من بسیار دراماتیک و بسیار جالب هستند. این یکی از کارهایی است که دوست دارم انجام دهم، و یکی از کارهایی است که فکر می‌کنم سینما خیلی خوب انجام می‌دهد؛ تنش و تعلیق خلق می‌کند. جالب است در فیلم، تنش و تعلیق از احساسات این دو شخصیت ناشی می‌شود، و این شور خارق‌العاده‌ای که آن‌ها در این شرایط به هم دارند، که بسیار بسیار پیچیده و شدید است. داشتن این حد تنش و تعلیق از درون شخصیت‌ها، برای من یک چالش فوق‌العاده بود و از آن لذت بردم.»
زمکیس وقتی درباره نیاز به از نو خلق کردن گذشته برای فیلم صحبت می‌کند، واقعاً هیجان‌زده به نظر می‌رسد. او توضیح می‌دهد: «من تحقیقات زیادی انجام دادم. این یکی از کارهایی است که فیلم‌ها به‌خوبی انجام می‌دهند. فیلم‌ها می‌توانند دوران گذشته را زنده و از نو خلق کنند، و شیوه شما برای انجام این کار این‌گونه است که تحقیقات زیادی انجام می‌‌دهید و به بسیاری از عکس‌ها، بسیار از فیلم‌ها، بسیاری از مستندات تاریخی نگاه می‌کنید. و بعد با افرادی که در این زمینه واقعاً اطلاعات دارند – کسانی مانند مورخان – صحبت می‌کنید. ما درمورد فیلم خودمان خوش‌شانس بودیم، چون موزه سلطنتی جنگ مشاوران ما بودند، بنابراین افراد فوق‌العاده‌ای در اطراف خود داشتیم.»
زمکیس درباره همکاری با دو نفر از بزرگ‌ترین ستارگان سینمای امروز – برد پیت و ماریون کوتیار – می‌گوید: «کار با برد و ماریون بسیار هیجان‌انگیز بود. آن‌ها هر دو حرفه‌ای و بسیار متمرکز و بسیار سخت‌کوش هستند. برد همچنین به جزئیات خیلی خوب توجه می‌کرد و من بسیار تحت تأثیر قرار گرفتم که او این‌قدر عمیق در نقش خود فرو رفت و این‌قدر بااحساس نقش‌آفرینی کرد. نظیر این بازی را قبلاً هرگز از او ندیده بودم، بنابراین هیجان‌انگیز بود. ماریون شگفت‌انگیز است. او یکی از بهترین و بزرگ‌ترین بازیگران زن است که تاکنون با آن‌ها کار کرده‌ام. بازیگری است که می‌تواند هر کاری انجام دهد، به شخصیت خود بسیار توجه می‌کند و برای آماده شدن، کارهای بسیار شگفت‌انگیزی انجام می‌دهد، بنابراین وقتی سر صحنه می‌آید، آماده بهترین نقش‌آفرینی است و این کار را انجام می‌دهد.»
«متفقین» در کنار «لعنتی‌های بی‌آبرو» (۲۰۰۹) و «خشم» (۲۰۱۴)، سومین فیلم با موضوع جنگ جهانی دوم است که برد پیت در یک فاصله زمانی کوتاه بازی کرد. زمکیس در پاسخ به این سؤال که آیا این چیزی است که پیت به‌طور خاص به دنبال آن است، توضیح می‌دهد: «فکر نمی‌کنم. یک شب در یک نشست کسی از او سؤال کرد و برد گفت: “نه، من نسبت به جنگ جهانی دوم هیچ وسواسی ندارم.” او گفت اتفاقی است که در یک فاصله زمانی کوتاه در سه فیلم این‌طوری بازی کرده است.»
سفر در زمان یکی از مضامین تکرارشونده در فیلم‌های زمکیس است، بارزترین آن‌ها در سری فیلم‌های «بازگشت به آینده»، همچنین در «سرود کریسمس»، و به لحاظ موضوعی در «تماس» و «فارست گامپ»، جایی که شاهد صحنه‌های مشترک از دو نقطه متفاوت در زندگی شخصیت‌های اصلی هستیم.
سفر در زمان در فیلم‌های تاریخی مانند «متفقین» شکل خاص خود را دارد، اما آیا این چیزی است که زمکیس به‌طور غریزی و به شکل‌های متفاوت در فیلم‌های خود دنبال می‌کند؟ او پاسخ می‌دهد: «فکر می‌کنم یکی دیگر از کارهایی که فیلم‌ها بهتر از هر رسانه دیگری انجام می‌دهند، این است که شما را به زمان دیگری می‌برند. یک رمان هم می‌تواند این کار را انجام دهد، اما فیلم‌ها درست در آنجا هستند. این چیزی است که در قالب هنری فیلم متحرک، واقعاً منحصربه‌فرد است. می‌توانید زمان دیگری را به وجود بیاورید و تماشاگر را در آن غوطه‌ور کنید. این بخشی از صحنه‌ی تماشاییِ دنیای فیلمسازی است.»
اما زمکیس چطور خود را در دوران جنگ جهانی دوم غوطه‌ور کرد؟ «این بخش کار را دوست دارم. یکی از مزایای بزرگ یک کارگردان فیلم این است که می‌توانید نکات بی‌فایده زیادی درباره خیلی چیزها یاد بگیرید. من متخصص هواپیماهای لیساندر هستم. چیزهای زیادی در مورد سازمان عملیات ویژه اجرایی (SOE) در بریتانیا می‌دانم. درمورد مسلسل‌های دستی استن، هر سؤالی دارید از من بپرسید. شما خود را در چیزهایی غوطه‌ور می‌کنید که باید در مورد آن دوران بدانید. من از بچگی به جنگ جهانی دوم علاقه داشتم. اگر از نسل من باشید، از جنگ جهانی دوم سیر نمی‌شوید. درباره چیزهای خاص بیشتر و بیشتر می‌آموزید و به‌محض این که یک فیلمنامه می‌خوانید و از آن فیلمنامه خوشتان می‌آید، می‌خواهید از طریق مستندها و فیلم‌های آن دوران، از آنچه در جریان بود باخبر شوید.»
منبع: باز مگزین، کامینگ‌سون
تماشای فیلم متفقین در نماوا
