مجله نماوا، ایلیا محمدی نیا
سینمای مستند به رغم گسترش روز افزون آن در کشور هنوز در چند گونه مشخص همچون مستند پرتره، مستند اجتماعی، مستند قوم‌نگارانه و…محدود مانده است. در این میان مستندهای اجتماعی جایگاه ویژه‌ای در تولیدات سینمای مستند دارند که شاید بخش عمده‌ای از این رویکرد ناشی از چالش‌های مردم جامعه در مقابل تغییرات سریع سیاسی و اقتصادی و تاثیرات اثرگذار آن بر جامعه باشد فیلمساز نیز بخشی از همین جامعه تاثیرپذیر است که تلاش می‌کند بازتابی از این بازخوردها را در بحران‌های اقتصادی و سیاسی بر خانواده و در نهایت جامعه نشان دهد.
سال ۱۳۴۵ یعنی درست ۵۷ سال پیش دو برادر به نام‌های عیسی و عبدالله امیدوار سفری سخت و دشوار را در آمریکای لاتین از آکوادور شروع می‌کنند و بعد به مکزیک و شیلی و … می‌روند و در نهایت عازم قطب جنوب می‌شوند آنچه آنها در مستند مشاهده‌نگر خود به تصویر می‌کشند در برگیرنده همه آن چیزی است که برایشان جذاب بوده است. گاهی طبیعت و جانوران و گاهی هم آوازخوانی در مکزیک و حتی خوک و گوسفندی در قطب جنوب که وعده ناهار و یا شامشان می‌شوند. آنچه آنها به نمایش می‌گذارند ملغمه ای از همه چیز است که در یک فیلم مستند آورده شده است. که البته تفاوت آشکاری با نوع مستندسازی چند دهه اخیر دارد که همه چیز به سمت و سوی مستندسازی تخصصی رفته است. در واقع اگر مستندسازی می‌خواهد در کشوری درباره یک یا چند حیوان و یا طبیت وحشی آن مستندی بسازد حتما سراغ بافت جمعیتی یا نوع غذا و پوشش آنها و باورها و نگرش‌های آنها و یا نخواهد رفت. آنچه اثر برادران امیدوارم را شاخص می‌سازد تهیه فیلم مستند با امکانات حداقلی است. غریب به ۶۰ سال پیش دو برادر بی‌پشتوانه و حمایت دولتی و اسپانسر شرکت و کارخانه‌ای ب ه آن سوی مرزها بروند و از جاذبه شهری، مردمی و طبیعی چند کشور امریکای لاتین با یک دوربین ۸ میلیمتری ساده که برخلاف دوربین های دیجیتال فعلی امکان آزمون و خطا در آن نبود و از طرفی شرایط محیطی اعم از نور و گرما و سرما تاثیری بسیاری بر کیفیت راش‌ها می‌گذاشت تصاویر مورد نظرشان را بگیرند بسیار حایز اهمیت است. اهمیت کار برادران امیدوار در «برادران امیدوار در آمریکای لاتین» آنجا مشخص می‌شود که بدانیم امری اینچنین از آن سال تاکنون در چنین حجمی توسط سایر مستندسازان داخلی اتفاق نیفتاده است. (البته که توانایی تهیه و کارگردانی آثاری اینچنینی در بضاعت بخشی ازسینماگران و کارگردانان حوزه مستند ما به حتم وجود دارد مساله اما سرمایه‌گذاری است که چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی به هر دلیل تمایل به آن ندارد. نمونه بارز و ارزشمند داخلی این بضاعت سینماگران حوزه مستند کشور را می‌توان در مجموعه ارزشمند «ایرانگرد» دید.).
برادران امیدوار متولد محله دروازه دولاب تهران از سال ۱۳۳۳ جهانگردی خود را آغاز کردند. (لطفا حتما به تاریخ شروع فعالیت آنها دقت کنید تا بیشتر اهمیت کار ارزشمندشان در حوزه سینمای مستند را درک کنید) آنها در سفر نخست که هفت ساله به درازا کشید با شعار «همه متفاوت، همه خویشاوند» که روی موتورسیکلت ماچلس انگلیسی‌شان نوشته شده بود، از تهران به سمت مرز شرقی ایران از مشهد به افغانستان رفتند و پس از عبور از پاکستان و هندوستان ابتدا به تبت و سپس راهی شرق آسیا و در ادامه استرالیا شدند. در ادامه هم ، با طی کردن اقیانوس آرام، ابتدا به آلاسکا و سپس به آمریکای شمالی و در ادامه به آمریکای جنوبی سفر کردند. آنها سرانجام، با گذر از اقیانوس اطلس، وارد اروپا شدند.
آنها بعد هفت سال وارد ایران شدند و سه ماه بعد دومین سفر بین‌المللی خود را این‌بار به مقصد خاورمیانه شروع کردند که در نهایت سفر سه ساله آنها به آفریقا ختم شد.
سفر به آمریکای لاتین در سال ۴۵ سومین سفر این دو برادر محقق و پژوهشگر و مستندساز بود. در حال حاضر بخش عمده‌ای از اسناد و مدارک سفر این برادران اعم از ماشین سیتروئن فرانسوی و موتور ماچلس انگلیسی و عکس‌ها و … با عنوان «موزه برادران امیدوار» که دستاوردهای سفر ده ساله آنهاست در بخشی از مجموعه کاخ سعد آباد در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است.
تماشای «برادران امیدوار در آمریکای لاتین» در نماوا
