جشنواره سی و هشتم فجر با همه حواشی‌اش به پایان رسید. این حواشی تا آخرین لحظه‌های جشن اختتامیه ادامه یافتند و همه‌چیز را تحت تاثیر خود قرار دادند. اما در میان همه حواشی نام‌هایی که در هیئت داوران این دوره از همان اول دیده شد، امیدوارکننده به‌نظر می‌رسید. هیئت داوری این دوره یک نکته ویژه داشت: در هیاهوی همه تحریم‌ها کسانی در نهایت به عنوان داور انتخاب شدند که سینمایی بودند تا سیاسی، هرچند هرکدامشان از نرگس آبیار و فریدون جیرانی تا تورج اصلانی و سعید راد موضع سیاسی خود را داشتند و مازیار میری و محمد مهدی عسگرپور هم آدم‌های رسمی‌تر این لیست داوران بودند که با سیستم مدیریتی سینمایی بیشتر سروکار داشته‌اند.
هرچند که فضای جشنواره شدیدا متشنج، عصبانی و سیاست‌زده بود. اما داوران جشنواره توانستند تا اندازه‌ای فارغ از فضای سیاسی رای دهند و در بعضی از انتخاب‌ها، به فیلم‌هایی خاص مانند «تومان» توجه کنند که مضمونش که درباه قمار بود و با انتقاد رسانه‌های اصولگرا مواجه گشت. اما این فقط درباره بعضی از انتخاب‌ها صدق می‌کند. «خروج» و ابراهیم حاتمی‌کیا کاملا از سوی جشنواره بایکوت شدند.
همچنین بخوانید:
نگاهی به پدیده های جشنواره سی و هشتم فجر
این قضیه از همان نشست مطبوعاتی فیلم قابل پیش‌بینی بود و با اعلام نامزدها هم مثل روز روشن شد. فاز ضد دولتی «خروج» و انتقادات تندش از شخص رییس جمهور حسن روحانی، باعث شد نادیده گرفته شود. از طرف دیگر توجه بیش از حد به فیلم «شنای پروانه» که پنج سیمرغ به خانه برد، عجیب و غریب بود. درحالیکه تا لحظات آخر رقابت بین «درخت گردو» و «روز صفر» در بخش آرا مردمی داغ بود، این سیمرغ نصیب «شنای پروانه» شد. (بدون اینکه هیچ آمار دقیق‌تری اعلام شود.) یا مثلا یکی از نقاط ضعف بزرگ «شنای پروانه» تدوین آن است که سیمرغ بهش دادند!
«روز صفر» نه، اما خود شخص سعید ملکان هم زیادی تحویل گرفته شد و گویا طلبکار جدید سینمای ایران است. در این یادداشت انتخاب‌های هیئت داوران در مهم‌ترین بخش‌ها را برسی کرده‌ایم.
بازیگران نقش مکمل
طناز طباطبایی برای «شنای پروانه» سیمرغ گفت. نقش‌آفرینی او در فصل افتتاحیه فیلم از جمله نکات بارز فیلم بود و طباطبایی هم که رقیب جدی نداشت بهترین انتخاب به‌نظر می‌رسید.
در بخش مکمل مرد اما امیر آقایی انتخابی ناعادلانه و نشانگر بدسلیقگی هیئت داوران است. گریم و نقش او خاص است نه بازی آقایی. جواد عزتی گزینه شایسته‌تری بود.
روز بعد از اختتامیه خبرهایی شنیده شد که سعید راد مخالف اصلی انتخاب عزتی برای ایفای نقش در «اتابای» بوده است.
بازیگران اصلی
در بخش بازیگران زن اصلی امسال یکی از ضعیف‌ترین دوره‌ها بود و انتخاب هیئت داوران بسیار محدود. هرچند کاندید نشدن فاطمه معتمد آریا برای بازی در «عامه‌پسند»، بسیار غرض‌ورزانه به‌نظر می‌رسید و جای خالی نام او احساس می‌شد اما در میان همین کاندیداهای خنثی هم بدترین‌شان انتخاب شد. مریم مقدم برای بازی در «قصیده گاو سفید» انتخاب بهتری به‌نظر می‌رسید.
در بخش بهترین بازیگر مرد اما حقیقتا کار داوران بسیار سخت بود. به‌طرز عجیب و غریبی بازی‌های همه کاندیداها می‌توانستند جالب توجه باشند. فرامرز قریبیان در آخرین بازی خود درخشید و همانطور که خودش گفت بهترین بازی‌اش را به‌جا گذاشت و از بازیگری خداحافظی کرد. این می‌توانست هیئت داوران را تحت تاثیر قرار دهد اما جذابیت و گیرایی بازی پیمان معادی در «درخت گردو» کار خودش را کرد. بازی درخشان پیمان معادی با شایستگی تمام سیمرغ را از آن خود کرد.
هرچند در ادامه بایکوت «خروج» توسط دولت، جایزه دادن به کسی که جشنواره را تحریم کرده، جنبه تبلیغاتی پررنگی برای دولت و اصلاح‌طلبان پیش از انتخابات داشت و حکم برگ برنده مراسم اختتامیه را و با ویدیویی که خود معادی فرستاده بود هم تکمیل شد.
بهترین کارگردان
محمد حسین مهدویان کارگردان با استعدادی که در دوره‌های پیشین فیلم‌هایش از داوری کنار رفته یا با بی‌رحمی مواجه شده بود، برای «درخت گردو» سیمرغش را از جشنواره گرفت. فیلمی که در کارگردانی بالغ‌تر از هر فیلم دیگر مهدویان است البته. در فیلمی که یک موقعیت را شرح می‌دهد و داستان آنچنانی ندارد، کارگردانی و فضاسازی چند برابر سخت‌تر می‌شود.
باوجودیکه فیلم‌های مهدویان پیش از این داستان‌های هیجان‌انگیز و پرحاشیه‌ای داشتند، «درخت گردو» فاز روایی متفاوتی داشت و مهدویان نشان داد که کارگردانی را متناسب با هر فرم و موقعیتی پیش می‌برد. رقابت بین او و مجید مجیدی سخت بود که در نهایت مهدویان برنده شد.
بهترین فیلمنامه
یکی دیگر از بدترین انتخاب‌های هیئت داوران که نشان می‌دهد ما از اساس در داستان‌پردازی و فیلمنامه‌نویسی راه را اشتباه رفته‌ایم. باوجودیکه فیلمنامه «خورشید» بزرگترین نقطه ضعف آن است، سیمرغ را به خانه برد. باز هم تحویل گرفتن‌های بی‌خودی آدم‌ها به جای توجه به کیفیت محصول نهایی.
«درخت گردو» و «من می‌ترسم» به‌مراتب فیلمنامه‌های جالب‌تری داشتند.
بهترین فیلمبرداری
جایزه فیلمبرداری هم یکی از انتخاب‌های محافظه کارانه‌ای بود که با اهدا سیمرغ به فیلم «تومان» سرو تهش هم آمد. وگرنه ابعاد کاری که هومن بهمنش در «خورشید» می‌کند فراتر از سطح سینمای ایران است و تاثیر حضورش به‌عنوان فیلمبردار را در شکل نهایی فیلم، نمی‌توان هیچ‌جوره نادیده گرفت. کمااینکه مجیدی هم به آن اشاره کرد و سیمرغش را به او تقدیم کرد.
بهترین فیلم
«خورشید» راحت‌ترین برنده ممکن بود و البته انتخابی قابل پیش‌بینی توسط این هیئت داوران.
