نقش اصلی شرلی جکسون در فیلم شرلی Shirley به الیزابت ماس سپرده شده که وحشت غیرمنتظرهای را به تصویر کشیده است. برای درک وحشت این فیلم، تسخیرشدگی خانه هیل The Haunting of Hill House که صاحب یک خانهٔ ترسناک به شکلی گریزناپذیر با ساختار پیچیدهٔ ذهن یک زن جوان ترکیب میشود یا ما همیشه در قلعه زندگی میکردیم We Have Always Lived in the Castle که به یک قلعهٔ دورافتاده مملو از اسرار ناخوشایند خانوادگی برای شخصیت جوانش تبدیل شده را تصور کنید.
نوشتههای منحصربهفرد و عجیب جکسون (تقابل موزیانهٔ طنز و وحشت، لذت و تنفر در آن جملههای کوبنده) از یک ریشه بسیار واقعی بیرون آمدهاند. شرلی و همسرش استنلی ادگار که استاد دانشگاه و منتقد ادبی است در خانهای در ورمانت زندگی کردند تا به پرورش استعداد شرلی کمک کند. کارهای خانه مثل آشپزی، نظافت و بزرگ کردن چهار بچه نوعی مانع و در عین حال به منبعی الهامبخش برای او تبدیل شدند.
به نظر میرسد که میتوان فیلم جدید زیبا و جسورانهٔ جوزفین دکر دربارهٔ زندگی و حرفهٔ جکسون را نوعی مذاکره میان حداقل دو نمونه فیلم خانهنشینی تلقی کرد.
همچنین بخوانید:
همسران نظامی Military Wives – همان فیلم بانشاط و آٰرامی است که الان به آن نیاز دارید
تکنیک پرشور دکر اصول اولیهٔ یک داستان ارواح قدیمی را احضار میکند: دوربینی که سریع تکان میخورد، موسیقی متن که با صحنههای تهدیدآمیز ضرب میگیرد، یک خانه قدیمی پر از نقاط تاریک، پلههای چوبی جیرجیر کننده و آینههای مواج. اما لحن کلی فیلم از ژانر ترسناک به یک طنز تلخ تغییر جهت پیدا میکند و زجرهای روزانهٔ جکسون (داشتن شوهری بیوفا و کشمکشهای آزاردهندهٔ او با افسردگی و اضطراب) را به شکل یک طنز خشن از دعواهای زناشویی به تصویر میکشد.
تنها طبقهبندی که شرلی در آن قرار نمیگیرد، ژانر زندگینامه است. با این حال خود شرلی که الیزابت ماس با شجاعت غیرمنتظرهای نقش او را بازی کرده، در مرکز پرپیچوخم فیلم قرار دارد. این فیلم با اقتباس از کتابی با همین نام اثر سوزان اسکارف مرل ساخته شده و توجه ذاتی نسبت به شخصیت اصلی را با دیگر شخصیتها تقسیم کرده است. در ابتدا شرلی و استنلی (مایکل اشتولبرگ) را از نگاه رز نمسر (اودسا یانگ) میبینیم. رز زن جوان و روشنی است که همسرش فِرِد (لوگان لرمن) دستیار جدید استنلی شده و در کالج بنینگتون در نزدیکی آنها مشغول به کار است.
رز و فِرِد به مدت طولانی مهمان خانهٔ شرلی و استنلی میشوند. برخلاف تصور خیلیها، شرلی یک موجود اجتماعی نیست. زمانی که رز دربارهٔ علاقهاش به داستان کوتاه «لاتاری» نوشتهٔ شرلی صحبت میکند، او حتی آنقدر انرژی ندارد که چشمهایش را در جواب صحبتهای رز بچرخاند. شرلی مدتهاست که از خانه خارج نشده و شم نویسندگیاش از کار افتاده است. استنلی هم که یک حقهباز خوش سروزبان است، به نوعی رز را وادار میکند که نقش پرستار و همراه دوستداشتنی شرلی را برعهده بگیرد تا او بتواند با خیالی آسوده به هرزگیهایش بپردازد.
هرچند شرلی برای بیرون آمدن از تخت هم با مشکل روبرو است، اما به راحتی تحتتأثیر هیچکس قرار نمیگیرد. ماس، نشان داد که هوش عاطفی و تحملش بعد از بازیهای سختی که در بوی او Her Smell و مرد نامرئی The Invisible Man تجربه کرده از بین نرفتهاند و نقش شرلی که یک زن استهزاکنندهٔ انسانگریز با زبانی تند است را با مهارت زیادی بازی کرده است. اشتولبرگ نیز به خوبی با تلخیهای شخصیت ماس هماهنگ است.
رز خیلی زود از شوک اولیهاش بیرون میآید و احساسات پیچیدهٔ یانگ حتی زمانی که به سمت روایت غافلگیرکنندهٔ داستان پیش میرود در فیلم وجود دارد. هرچند رز و همسرش مثل چیزی که از یک زوج جوان انتظار میرود شاد و شنگول هستند، اما رز بازتاب آیندهٔ زندگی مشترکش را در نارضایتی شرلی و استنلی میبیند؛ بهخصوص زمانی که فِرِد نیز به تقلید از استنلی به دنبال جاهطلبیهای آکادمیک و خیانتهای شدید میرود. رز که میان مردان بیخاصیت و بیایمانی گیر کرده، متوجه روح مهربان و همچنین سرکش شرلی میشود.
رمان مرل زندگی جکسون را بسیار افسانهای متصور شده بود و فیلمنامهٔ سارا گوبینز به اقتضای داستان فیلم، منبع الهام اصلی را تخریب کرده است. جزئیات مهم زندگینامهای کمرنگ یا حذف شدهاند؛ هیچ حرف یا نشانهای از فرزند آنها نیست و تاریخ وقایع فیلم با کتاب نیز متفاوت است. تا حدی میتوان گفت که شرلی از پنهانکاریهایش لذت میبرد، اما فیلم از همین پیچیدگیها برای رسیدن به حقیقتی تکاندهنده استفاده کرده است.
این مقاله برگرفته از نوشته جاستین چنگ در سایت latimes.com است.
نظر سایر منتقدان درباره این فیلم چیست؟
جن ادامز| Consequence of Sound
دکر در انتقال دادن تماشاچیها به درون ذهن یک نابغهٔ رنجکشیده موفق عمل کرده است. شرلی با داشتن فیلمبرداری بینظیر، فیلمنامهای پرهیاهو و بازیهای فوقالعاده، به زنی که در حال مبارزه برای خلق کردن در دنیایی متفاوت از باورهایش است، نگاهی پیچیده و هوشمندانه دارد.
کریس اوانگلیستا | Slashfilm
شرلی یک فیلم زندگینامهای ساختگی است که البته تمام اتفاقات آن واقعی هستند.
شیلا اُمالی | RogerEbert.com
سبک تصویری دکر مثل یک اثرانگشت مشخص و ممتاز است. او تصاویر را ثابت میکند، روی بخشهایی از آن متمرکز میشود و به ندرت نگاهی مستقیم به مسائل دارد. تجربه تماشای شرلی گاهی مثل شنیدن موسیقی زیر آب یا تلاش برای تنظیم کردن ماهیچههای چشم برای خواندن یک متن مهم است.
عالی بود خانم فرناز