مجله نماوا، ترجمه: علی افتخاری
برای بیش از یک دهه، مأموریت تام کروز و کریستوفر مک‌کواری بالا بردن سطح فیلم‌های اکشن بوده است. به دنبال موفقیت خیره‌کننده «تاپ گان: ماوریک» در ۲۰۲۲ (که مک‌کواری یکی از نویسندگان آن بود)، حالا این دو به‌عنوان ستاره و کارگردان فیلم ماموریت غیرممکن: روزشمار مرگ – قسمت اول (Mission: Impossible – Dead Reckoning Part One) بازگشته‌اند. این تازه‌ترین همکاری کروز و مک‌کواری در قالب سری فیلم‌های «مأموریت غیرممکن» است که با «ملت سرکش» در ۲۰۱۵ آغاز شد.
درحالی‌که شاید عنوان فیلم طولانی به نظر برسد، خود فیلم اصلاً چنین حسی را منتقل نمی‌کند و کل فیلم که چیزی حدود سه ساعت است به همان سرعتی می‌گذرد که یک پیام مهم پس از انتقال، خودبه‌خود نابود می‌شود.
کروز در «روزشمار مرگ – قسمت اول» – و احتمالاً آخرین حضور خود در نقش ایتن هانت پس از اکران قسمت دوم – برای هفتمین بار در قالب رهبر «نیروی مأموریت‌های غیرممکن» (آی ام اف) ظاهر شده است. وقتی یک گروه با اهداف شیطانی تصمیم می‌گیرد کنترل یک هوش مصنوعی ذی‌شعور ملقب به «نهاد» را به دست بگیرد، به هانت مأموریت داده می‌شود دو بخش یک کلید را که برای کنترل (یا از بین بردن) آن ضروری است، پیدا کند.
هانت با همراهی تیم قابل اعتماد خود، لوتر (وینگ ریمز)، بِنجی (سایمون پگ) و ایلسا فاوست (ربکا فرگوسن) – که حالا تکیه‌گاه اصلی گروه است – شروع به ردیابی کلید می‌کند. آنچه به آشفتگی دامن می‌زند، مواجهه او با زنی جوان به نام گریس (هیلی اَتوِل) است، یک جیب‌بر بسیار باهوش که خوب می‌داند چطور گلیم خود را از آب بیرون بکشد. در همین حال، ایتن یک دشمن سایه‌وار از گذشته خود – گابریل (اسای مورالس) – را تعقیب می‌کند.
کلید طلایی فیلم یک مک‌گافین سینمایی سفت و محکم است. در دنیایی که نقش هوش مصنوعی در زندگی آدم‌ها به یک موضوع حساس و جنجالی تبدیل شده است، تبعات «نهاد» به‌طور ترسناکی به‌موقع احساس می‌شود، اما مثل همیشه، این سکانس‌های اکشن، بدل‌کاری‌هایِ در سطح آرزوی مرگ که کروز خودش انجام می‌دهد و هم‌جوشی بازیگران اصلی فیلم است که آدرنالین تماشاگران را بالا می‌برد.
پس از صحنه‌های خیره‌کننده «مأموریت غیرممکن: سقوط» (۲۰۱۸)، کمابیش غیرممکن به نظر می‌رسید که کروز و مک‌کواری بتوانند رکورد خودشان را بشکنند. درحالی‌که «روزشمار مرگ» در کل فیلم بهتری نیست، اکشن و هیجان آن در سطح بالاتری از فیلم قبلی قرار دارد. تعقیب و گریز با ماشین در یک شهر خارجی به یکی از محورهای اصلی فیلم‌ها شده است و این بار در رم انجام می‌شود، همراه با افتادن روی پله‌های اسپانیایی – یکی از نمادهای شهر – و البته گنجاندن بسیار خنده‌دار یک فیات (که خود اشاره‌ای به تعقیب و گریز با یک مینی کوپر در نسخه اصلی فیلم «شغل ایتالیایی» است).
شاید یکی فکر کند مگر چند بار می‌شود تعقیب و گریز با ماشین را از نو تصور کرد؟ اما به نظر می‌رسد فیلم‌های «مأموریت غیرممکن» در نوآوری در این بخش هیچ کمبودی ندارند. از انواع و اقسام وسایل نقلیه تا ایده جدید رانندگانی که دستبند دارند تا خود لوکیشن، تعقیب و گریز در «روزشمار مرگ» تماشاگران را میخکوب می‌کند. مک‌کواری ما را با قهرمانان فیلم سوار ماشین‌ها می‌کند و کاری می‌کند که به‌اندازه خود آن‌ها در روبرو شدن با موانع غافلگیر شویم. در میان این‌همه هیجان و موقعیت‌های جدی، شوخ‌طبعی نیز تا حد لازم اضافه می‌شود. کارگردان با هوشمندی ارزش پایین آوردن سطح تنش را درک می‌کند و به تماشاگر فرصت دهد نفسی تازه کند و در ادامه بار دیگر تنش را به‌طور مؤثرتر بالا می‌برد.
کروز در قالب ایتن هانت، دوست‌داشتنی‌تر از هر وقت دیگری است، یک مأمور بسیار زبردست که بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف او عشق به همکارانش، اعضای تیم آی ام اف است. مک‌کواری، ماهرانه بین توانایی این شخصیت (و بازیگر آن) برای به خطر انداختن خود توازن برقرار می‌کند، درحالی‌که در همه حال رویکرد انسانی او را به یاد ما می‌آورد.
در یک دهه گذشته، کروز ثابت کرد تمایل دارد خودش در صحنه‌های بدلکاری ظاهر شود و تا حد امکان از جلوه‌های بصری صرف نظر کند. «روزشمار مرگ» چیزی را به نمایش می‌گذارد که او آن را پرخطرترین بدلکاری خود و در عین حال نقطه اوج سال‌ها موتورسواری مقابل دوربین می‌داند. در پرهیجان‌ترین لحظه فیلم، ایتن، سوار بر موتور، یک قطار را تعقیب می‌کند و می‌کوشد درحالی‌که قطار به‌سرعت در حال حرکت است، وارد آن شود. برای انجام این کار لازم است او با موتورسیکلت از صخره‌ای بسیار بلند بپرد و در ادامه با چتر نجات فرود بیاید. اگر بگوییم این کار چیزی جز یک معجزه نیست، دروغ گفته‌ایم. بی‌اغراق یک صحنه شوکه‌کننده است، اما کروز به خاطر این که ما سرگرم شویم کاری تا این اندازه خطرناک انجام می‌دهد – و سخت می‌توان تحت تأثیر بی‌احتیاطی و شجاعانه بودن چنین حرکتی قرار نگرفت.
به‌جز تعقیب و گریز با ماشین در رم و پرش بسیار خطرناک از صخره، «روزشمار مرگ» سرشار از سکانس‌های پرتنش و ماهرانه است – از تیراندازی در تپه‌های شنی به سبک «لورنس عربستان» تا یک بازی موش و گربه در فرودگاه تا نبرد تن‌به‌تن در میان شبکه آبراه‌های ونیز. همه این‌ها در پایان فیلم در قطار به اوج می‌رسد، جایی که تعلیق از نوع فیلم «شمال از شمال غربی» با صحنه‌های اکشن جسورانه شامل یک برخوردِ تا حد زیادی غیر متکی به جلوه‌های بصری و متعاقب آن تلاش برای فرار تلفیق می‌شود. مک‌کواری در این سکانس به چهره‌هایی مانند باستر کیتون و دیوید لین ادای احترام می‌کند و به هدف خود نیز می‌رسد.
به شیوه معمول فیلم‌های قبلی «مأموریت غیرممکن»، «روزشمار مرگ» هم چهره‌های جدیدی برای تماشاگر می‌آورد و هم تعدادی از چهره‌های آشنا را بازمی‌گرداند. ونسا کربی با ترکیب عجیب و غریب عشوه‌گری و رفتار به‌صراحت سرد، در نقش «بیوه سفیدپوش» برگشته است، همین‌طور فرگوسن در نقش ایلسا فاوست، یکی از بهترین شخصیت‌های زن در یک مجموعه سینمایی اکشن. در اینجا، ایلسا در ونیز درگیر یک مبارزه با شمشیر می‌شود که به لحاظ مهارت و موزون بودن باله‌وار خود، نفس‌گیر است و سبک فیلمبرداری فریزر تاگارت آن را تقویت کرده است.
شاید بیشترین خوشامدگویی سزاوار هِنری چرنی در نقش یوجین کیتریج، مأمور دولت باشد، نقشی که او پیش‌ازاین یک‌بار و در اولین فیلم «مأموریت غیرممکن» (۱۹۹۶) بازی کرده بود. در این سال‌ها، ذره‌ای از حاضرجوابی خشک او در برابر ایتن کم نشده است. او همچنان با مسئله بی‌اعتمادی خود به مهارت‌های ایتن و موقعیت خودش در سرویس اطلاعاتی ایالات متحده دست و پنجه نرم می‌کند. کیتریج به‌نوعی هم چرب‌زبان و هم اصیل است و وفاداری‌ها و ارزش‌هایش به‌طور درخشانی مبهم به نظر می‌رسد.
شِی ویگام و پوم کلمنتیف، هر دو در قالب بازیگران جدید مجموعه فوق‌العاده هستند. ویگام شهرت دارد به هر چه دست می‌زند، ارزش آن را بالا می‌برد و این بار همین کار را می‌کند. او در نقش جاسپر بریگز، یک مأمور دولت که قصد دارد به هر قیمتی ایتن را بازداشت کند، شوخ‌طبعی فراوان و لایه اخلاقی در برابر ایتن را به نمایش می‌گذارد. کلمنتیف نقش پاریس، یک آدمکش حرفه‌ای را بازی می‌کند که در بیشتر لحظه‌های فیلم بدون این که حرفی بزند، حضوری تهدیدآمیز دارد. کلمنتیف انعطاف‌پذیری و بیانگری یک ستاره سینمای صامت را نشان می‌دهد و هرچند دیالوگ‌های زیادی ندارد، اما در همه حال جذاب و ترسناک است.
اما جواهر واقعیِ تاج گروه بازیگری، اَتوِل است که نقش گریسِ مزدور را با نوعی سردرگمی که باعث می‌شود دیگران متوجه هوش عمیق او نشوند، بازی می‌کند. گریس به‌سرعت متوجه می‌شود با آی ام اف بُر خورده است، اما مگر نام بازی همین نیست؟ آن‌ها بی‌جهت اعضای «نیروی مأموریت‌های غیرممکن» نیستند. از جهاتی به نظر می‌رسد «روزشمار مرگ» گریس را به‌عنوان جانشین بالقوه ایتن در نظر دارد و اَتوِل کاری می‌کند که او شایسته چنین جایگاهی باشد. اگر گریس از ظرفیت‌های خود به‌درستی استفاده کند، مصمم و چاره‌جو است و این قوس روایی او و راهنمایی‌های ایتن درمورد انتخاب‌هاست که بن‌مایه فیلم را فراهم می‌کند.
همیشه به ایتن هانت و اعضای گروه او گفته می‌شود که مأموریت‌هایشان منوط به پذیرش یا نپذیرفتن آن‌هاست؛ بنابراین در مبارزه بین خیر و شر و تغییر مقیاس سلطه بر جهان، انتخاب یک امر حیاتی است. «روزشمار مرگ» اگرچه برچسب «قسمت اول» دارد، خوشبختانه به‌خودی‌خود یک فیلم کامل است، اما در عین حال، زمینه را برای «سرانجام» ضمنی این فرنچایز (یا حداقل نقش هانت در آن) که قرار است سال آینده در قالب «قسمت دوم» روی پرده برود، فراهم می‌کند.
این نکته که مک‌کواری و کروز مرتباً استاندارد طلایی فیلم‌های اکشن را مشخص می‌کنند و بعد بالاتر می‌برند، طعمه این مجموعه سینمایی است – اما شخصیت‌های آن، نقاط ضعفشان، شوخ‌طبعی آن‌ها و ویژگی‌های عمیقاً انسانی‌شان، سلاح مخفی «مأموریت غیرممکن» است. ایتن هانت و فیلم‌های او تا حد زیادی یادآوری می‌کنند ما با انتخاب‌هایمان تعریف می‌شویم، به این شرط که مسیر پیش روی خود را بپذیریم.
یک نقطه ورود عالی برای تازه‌واردان
وقتی تام کروز و کریستوفر مک‌کواری اولین بار درمورد آنچه می‌خواستند در «مأموریت غیرممکن: روزشمار مرگ – قسمت اول» بگنجانند بحث و گفت‌وگو کردند، دو همکار قدیمی هر کدام یک بدلکاری متفاوت در ذهن داشتند.
مک‌کواری به یاد می‌آورد: «در شروع پروژه، من به تام گفتم: “تو می‌خواهی چه کار کنی؟” او گفت: “می‌خواهم با موتورسیکلت از روی یک صخره بپرم. تو می‌خواهی چه کار کنی؟” من گفتم: “می‌خواهم یک قطار را متلاشی کنم.” ما طرفداران سرسخت باستر کیتون، جان فرانکن‌هایمر و دیوید لین هستیم، همه فیلمسازانی که در دوره‌ای به‌طور شگفت‌انگیزی یک قطار را متلاشی کردند.»
کروز در اولین روز فیلمبرداری هفتمین فیلم «مأموریت غیرممکن» در سپتامبر ۲۰۲۰، آرزوی خود را برآورده کرد و به‌دفعات با موتور از روی یک سطح شیب‌دار و از بالای صخره‌ای در هِلِسیلت، نروژ به پایین پرید و هر بار هم به‌سلامت روی فضای باز پایین فرود آمد، اما مک‌کواری برای تبدیل رؤیای خود به واقعیت مجبور شد تقریباً یک سال صبر کند، تا حدی به این دلیل که گروه هنوز نتوانسته بود یک محل مناسب برای فیلمبرداری سکانس مورد نظر او پیدا کند. کارگردان درنهایت بخش زیادی از سکانس قطار را در دارلتون کواری در انگلستان فیلمبرداری کرد. مک‌کواری که «روزشمار مرگ» را با کروز تهیه کرد، می‌گوید: «ما در آن سکانس از یک قطار ۷۰ تنی استفاده کردیم. فکر می‌کنم انرژی‌ای که برای توسعه، طراحی و ساختن آن و بعد فیلمبرداری سکانسی که وجود قطار را توجیه می‌کند صرف شد، احتمالاً بزرگ‌ترین چالش کل زندگی من تا الان بود.»
درمجموع «روزشمار مرگ» یک تولید پردردسر برای مک‌کواری و کروز بود و هر دو در پشت صحنه باید با سهم خود از هرج و مرج روبرو می‌شدند: همه‌گیری کرونا به این معنا بود که نگه‌داشتن پروژه روی ریل مانند پرت کردن آن قطار ۷۰ تنی، دشوار بود.
در فوریه ۲۰۲۰، تنها دو روز مانده به شروع فیلمبرداری در ایتالیا، شیوع کووید تولید فیلم را به مدت شش ماه به تعویق انداخت. بعدازآن نیز فیلمبرداری به‌دفعات به دلایل مرتبط با همه‌گیری به تعویق افتاد. در دسامبر ۲۰۲۰، روزنامه سان، یک فایل صوتی از کروز منتشر کرد که از قرار معلوم عوامل تولید را به دلیل زیر پا گذاشتن پروتکل‌های کووید سرزنش می‌کرد. واکنشِ از روی عصبانیت کروز مورد تائید تعدادی از همکاران بازیگر او قرار گرفت. به‌عنوان مثال، جرج کلونی در مصاحبه‌ای گفت: «او زیاده‌روی نکرد، چون این (رعایت نکردن پروتکل‌های کووید) یک مشکل است».
مک‌کواری می‌گوید: «این فیلم در یک زمان خیلی پیچیده و خیلی نامشخص تولید شد. در آن روزها همه ما می‌جنگیدیم که سینما زنده بماند، آدم‌ها بیکار نمانند و این مبارزه همچنان ادامه دارد.»
تام کروز اعتقاد دارد تماشاگرانی که ماجراجویی‌های ایتن هانت را در شش فیلم قبلی «مأموریت غیرممکن» دنبال نکرده‌اند، می‌توانند با «روزشمار مرگ» مستقیماً به دنیای این فیلم‌ها وارد شوند.
او می‌گوید: «فیلم جدید یک نقطه ورود عالی برای تازه‌واردان است و آن‌ها می‌توانند بهترین صحنه‌های اکشن واقعی و به‌دوراز جلوه‌های بصری را ببینند. آن‌ها می‌توانند با این فیلم شروع کنند تا ببینند و درک کنند که همه این‌ها واقعی است، همه صحنه‌های اکشن واقعی است، عملی است. این فیلم یک ماجراجویی حماسی است، بسیار باطراوت و مملو از لوکیشنهای شگفت‌انگیز.»
کروز ادامه می‌دهد: «این فیلم همه چیزهای محبوب من در دنیای سینما را دارد. زیردریایی دارد، صحرا دارد، رم دارد – لوکیشنهای زیبا در ابوظبی، نروژ، یک قطار که خودمان ساختیم، اکشن در قطار و یک داستان بسیار جالب با بازیگران واقعاً زیبا. ما یک گروه بازیگری شگفت‌انگیز و بسیار کاریزماتیک داشتیم.»
منبع: اینترتینمنت ویکلی، کولایدر
تماشای آنلاین فیلم ماموریت غیرممکن: روزشمار مرگ – قسمت اول در نماوا
