مجله نماوا، ندا قوسی
هرچند در این دوره و زمانه به مدد تکنولوژی و توسعه و ترقی، بشر میتواند از آنچه روزگاری تنها در خیالش متصور بود، سود ببرد و منفعت بجوید ولی در کنار تمام آسودگیها و راحتی که زندگی نوین به ارمغان آورده، بر اضطراب، تشویش و دلهرهها نیز افزوده شده که مدام باعث تلخکامی و بیقراری انسانِ مدرن در میان همهی فزونیهاست.
بخواهیم یا نخواهیم، دوست داشته باشیم این را بشنویم یا نه، ولی ما زیستکنندگان در عصر اسراف و افراط و مصرفگراییِ بیش از حد هستیم؛ تولید و توزیع فراتر از نیازِ اجناس و امکانات، از البسه گرفته تا وسایل ریز و درشت مکانیکی، از صنایعدستی وهنری گرفته تا کتب و مجلات و غیره و غیره، آنچه که بنا به تمایلات و علایق خویش روزانه برای تصاحبشان درحال تلاش و جهدیم، آنچه که سخت یا آسان تهیه و خریداری میکنیم بی اینکه برای نحوه و محل نگهداری آن فکری کرده باشیم، آنچه که هدیه میگیریم یا یادگاریاند و به ارث میبریم، اینها و بیش از اینها نه تنها خیالمان را راحت نمیکنند، گاهی اندکی پس از صاحب شدنشان عادی و علیالسویه شده یا حتی پس از مدتی انبار شدن و گرد آمدن بیش از حد این اشیاء شلوغی و هرجومرج و نابسامانی محیط اطراف، آرامآرام و زیرپوستی مسبب اضطراب و دغدغهمندیمان هم میشوند. اینگونه است که آن چیزهایی که زمانی آرزوی صاحب شدنشان را داشتهایم نامحسوس تبدیل به موارد و معضلاتی میشوند که نهتنها آرامش و آسودگی به ارمغان نمیآورند که تشویش و بیقراریِ ناشی از فزونی و شلوغی را برایمان زیادتر میکنند.
ماری کوندو بانوی جوان ژاپنی است که با توجه به تمایلات و گرایشهای شخصی خویش در مسیر جالب و متفاوتی پای نهاده و با آموزش تخصصی خود -که شاید از دیدِ بعضی پیشپاافتاده و بیقدر به نظر برسد- یعنی نظم بخشی و لذتِ ایجاد آن، یاریگر کسانی شده که از نقصان و کمبود این خصیصه رنج میبرند. آدمهایی که انواع و اقسام کالاها و اجناس را تهیه و تدارک دیدهاند یا نه بهارث بردهاند یا هدیه گرفتهاند و به هرحال صاحبِ وسایل بسیارند، ولی از داشتنشان لذت نمیبرند بلکه ازدحام تمام اینها از آرامششان کاسته و بر تشویششان افزوده.
بانویِ خوشقریحه که به خاطر مهارتش در بازنگری در نگهداریِ وسایل و پاکسازی و مرتب کردن و نظمبخشی شهرت یافته و خالق روش KonMari در زمینه ساماندهی و انضباطبخشی با الهام از روشهای ایجاد نظمِ ژاپنی است، کتابها و مطالب فراوانی نیز در این باره ارائه داده که بسیار مقبول مردمان در اقصی نقاط جهان شده است. اکنون در مجموعهای جذاب و دیدنی (محصول نتفلیکس)، با عنوان «مرتب کردن با ماری کوندو»(Tidying Up with Marie Kondo) به آموختن و تعلیم روشهای کارآمد خود پرداخته که در آن به شکلی بسیار مدبرانه ولی همه فهم استفادهی بهینه از فضاهای در دسترس و طبقهبندی و ذخیرهسازی اسباب موردنیاز و کنار گذاشتن و رهاشدنِ از وسایل اضافی در محیط زندگی را آموزش میدهد.
ماری کوندوی جوان و متبسم با تاکید بر اینکه تا چه میزان نبود نظم و بودن در شلوغی باعث بههمریختگی روانی، اضطراب و تشویش فردی میشود، و تا چه حد خلاصهسازی و مفید و مختصر شدن کالاهای اطراف در ایجاد نظم روانی به افراد کمک میکند، راهکارهای بسیار دلچسب و بهجایی را توصیه میکند که باعث لذت بردن بیشتر از محیط زندگی میشوند.
یک راه حل برای انواع مشکلات
زوج جوانی که بهخاطر مشغله و شلوغی کار و بیش از آن رسیدگی به دو فرزند خردسالشان میان بههم ریختگی خانه گیر افتادهاند و حتی این موارد باعث اختلاف میان آن دو شده، زن و شوهر بازنشستهای که در خانهی قدیمیِ به ارث رسیده ایام میگذرانند و محصور در داشتههای خود، یادگارهای آبا و اجدادی و وسایل باقیمانده از فرزندانشان شدهاند، یا خانوادهی چهارنفرهای که به خاطر مهاجرت و نقل مکان از خانهای بزرگ به منزلی بسیار کوچکتر اختلاف نظرهایی دارند، بانویی که همسرش را از دست داده و در خانهای وسیع و پروسیله با دلتنگیها ایام میگذراند و تابِ رها شدن از اسباب همسر از دنیا رفتهاش را ندارد، دو دوست و همخانه که در میان فزونی کتابهایشان غرق شدهاند، زوجی که فرزندانشان رشد کردهاند، اما هنوز از ازدیاد اسباببازیها رها نشدهاند، زن و شوهری که منتظر تولد فرزندشان هستند، ولی در میان شلوغی اقلام غیرضروری گیر افتادهاند یا حتی دو دختر همخانه که حیوانات خانگی نگه میدارند و نمیدانند چطور لوازم و اسباب این موجودات زنده را سروسامان ببخشند، اینان به کمک و همفکری و دلگرمیِ بانوی ژاپنی، ماری کوندو و دستیار همنظرش با راهکارهای کاربردی به نظم و انتظامی خوشایند و دلپذیر میرسند.
ماری کوندو به آنها میگوید که چطور با خانه و فضای زیستشان ارتباط برقرار کنند و باز راه کنار گذاشتنِ اسبابی را که چندان شوق و ذوقی درشان برنمیانگیزد را برایشان توصیف میکند.
روش او جالب است، از همهگان میخواهد با تلنبار کردن و ساختن تپهای از لباسها، کیف و کفش، کتابها و مجلات و دفاتر، یادگاریها و سایر وسایل، مستقیم و روبهرو با فزونیِ بیش ازحد وسایلشان مواجه شوند و مدبرانه نخواستنیها را کنار بگذارند و به خواستنیها و نگهداشتنیها سامان ببخشند و نهایتاً بر اساس امکاناتِ مَسکن و فضایی که در اختیار دارند به محیطی خوشایندتر و آرامبخش ازبرای زیست روزانهی خود برسند و تاکید هم دارد پس از این تازه و نو شدنها مداوم و روزانه به نظمبخشی توجه کنند تا دوباره اسیر نابسامانی نشوند.
خودِ ماری این دید را دارد و قویاً تلاش میکند برای افرادی که از او کمک خواستهاند نیز این ایده را زنده کند که هم مسیر و هم هدفِ این پاکسازیها و نظمبخشیها شوقانگیز و خوشآمدنی است و رسیدن به انتظام مطلوب که از راههای متفاوتی چون تا کردن، بستهبندی، فایلبندی و استفاده از جعبهها و نگهدارندههای کوچک و بزرگ صورت میگیرند، به خودیِ خود میتواند پروسهای شیرین و جذاب باشد و میتوان عمیقاً از این امور لذت برد و محظوظ شد.
بانوی شرقی که اکنون ساکن ایالات متحده است، از مسیری درست، توجیهپذیر و مقبول رفتارهایی که در خودش شوق و شور برمیانگیخته را در سنین کم، شناسایی کرده و به مرور زمان آنها را کارآمد کرده و اکنون به میزانی از توانایی در این قضيه رسیده که میتواند به دیگرانی بیاموزد که از فقدان این قبیل رفتارها در عذاباند و رنج میبرند، او در این برنامهی خوشرنگ و پرچالش توانمندیهای خود را آموزش میدهد و به مدد همین برنامه ما نیز تماشا میکنیم و هم میآموزیم و هم لذت میبریم.