فیلم کالت فیلمی است که معمولا جدا از جریان اصلی سینما ساخته میشود و طرفداران کمتری دارد. هیچ راه دقیقی برای تشخیص فیلمهای کالت وجود ندارد؛ جز اینکه تماشاچیان سرسپردهای داشته باشد که فیلم را چندین بار تماشا کنند. فیلمهای کمی به جایگاه لبوفسکی بزرگ The Big Lebowski یا فیلم راکی هارور The Rocky Horror Picture Show میرسند که طرفداران آنها آداب و رسوم خاصی را دنبال کرده و مثل شخصیتهای محبوبشان لباس میپوشند. اما یکی از صفات مشترک فیلمهای کالت این است که تماشاچیها بارها و بارها به تماشای فیلم مینشینند و آن را تحلیل میکنند. به مناسبت ده سالگی دختران بدجنس Mean Girls، خوانندگان وبسایت رولینگاستون فیلمهای کالت موردعلاقهشان را انتخاب کردهاند که در ادامه آنها را بررسی میکنیم.
همچنین بخوانید:
حقایقی که احتمالا درباره فیلم های مکس دیوانه Mad Max نمیدانستید
۲۵. ارتش تاریکی Army of Darkness
سام ریمی پس از ساخت مرده شریر Evil Dead و قسمت دوم آن، به موفقیت و بودجه زیادی رسیده بود که ساخت فیلم سوم در سال ۱۹۹۲ را برایش ممکن میکرد. بروس کمپل به صورت اتفاقی به سال ۱۳۰۰ میلادی منتقل میشود و در تلاش است تا راه بازگشت به خانه را پیدا کند. این فیلم ترکیب جالبی از ژانر بسیار دشوار وحشت و کمدی است و به خوبی از پس آن بر آمده است.
۲۴. ویدنیل و من Withnail and I
تقریبا همزمان با بازگشت جرجهریسون و ساخت آهنگ بسیار موفق I’ve Got My Mind Set on You، او تصمیم گرفت تهیهکنندهٔ این فیلم کمدی سیاه و تاریخی شود. داستان درباره دو بازیگر سردرگم در لندن سال ۱۹۶۹ است. آنها که از زندگی شهری خسته شدهاند، راهی سفری به سمت شمال میشوند و مصائب گوناگونی را تجربه میکنند. ویدنیل و من Withnail and I به یکی از محبوبترین فیلمهای انگلستان تبدیل شده که کمتر آمریکایی دربارهٔ آن چیزی شنیده است.
۲۳. عروس شاهزاده The Princess Bride
راب راینر بهعنوان یکی از بهترین کارگردانهای دهه ۸۰ میلادی شناخته میشود که تنها رقیب او استیون اسپیلبرگ است. راب راینر که پیش از این در تمام اعضای خانواده All in the Family بازی کرده بود، در دهه ۸۰ فیلمهای این اسپینال تپ است This Is Spinal Tap، کنار من بمان Stand by Me و وقتی هری سالی را دید When Harry Met Sally را در کنار یکی از محبوبترین فیلمهایش یعنی عروس شاهزاده The Princess Bride را کارگردانی کرد. این فیلم یک فیلم رمانتیک/ماجراجویی/فانتزی/کمدی با بازی کری الویس، رابین رایت، مندی پتینکین، والاس شاون و آندره د جاینت است. نقدهای بسیار جنجالی به این فیلم وارد شد و با گذشت زمان، تنها به شهرت آن افزوده شد.
۲۲. Repo! The Genetic Opera
ممکن است داستان فیلمی که دربارهٔ پیوند اعضا در پادآرمانشهری در آینده باشد موضوع زیاد مناسبی برای یک فیلم راک اپرایی محسوب نشود، اما دارن لین بوسمن کارگردان راه مناسبی برای حل کردن این موضوع پیدا کرد.
به بیانی ساده، داستان فیلم در سال ۲۰۵۶ و زمانی که پیوند اعضا به یک مشکل بزرگ تبدیل شده میگذرد. یک موسسه بزرگ این خدمت را تنها به کسانی که توانایی پرداخت مالی دارند ارائه میدهد. اگر کسی از پرداخت هزینهها باز بماند، باید با رپو من (Repo Man یا شرخر) ملاقات کند و این موضوع اصلا خوشایند نیست.
۲۱. اتاق The Room
معمولا اکثر فیلمهای کالت جزو فیلمهای عالی هستند، اما هر از گاهی نیز شاهد فیلمهای بدی هستیم. این دقیقا داستان اتاق The Room ساختهٔ تامی ویزوی مرموز محصول ۲۰۰۳ است که به شکلی ناخواسته مضحک بود. او ۶ میلیون دلار هزینه ساخت فیلمی کرد که با بازیهای وحشتناک، خطاهای پیوسته و حتی مطرح کردن موضوع بیربطی همچون سرطان سینه، صدرنشین جدول بدترین فیلمهای تاریخ شد. با این حال، چنین فیلم مبهمی رفته رفته توجه طرفداران فیلمهای کالت را به خود جلب کرد.
۲۰. هدویگ و اینچ عصبانی Hedwig and the Angry Inch
گروه موسیقی هدویگ و اینچ عصبانی از سال ۱۹۹۸ کار خود را آغاز کرد و برخلاف انتظار خیلیها طول عمر بالایی داشت. ظرف مدت ۳ سال این گروه در ساختهٔ جان کامرون میچل که هم کارگردان و هم بازیگر نقش اصلی بود، روی پرده نقرهای هم دیده شد. این فیلم فروش زیادی نداشت، اما با انتشار دیویدی، کمکم هزینههایی که برای ساخت آن پرداخت شده بود جبران شد. نیل پاتریک هریس، بازیگر نامآشنا برای طرفداران سریال آشنایی با مادر How I Met Your Mother نیز در نقش هدویگ به روی صحنهٔ برادوِی رفته است.
۱۹. فروشندهها Clerks
ممکن است یک فیلم کمدی سیاهوسفید با هزینه ساخت پایین که داستان سادهای از یک روز در نیوجرسی را روایت میکند گزینه مشهودی برای این لیست نباشد، اما کوین اسمیت نویسنده و کارگردان داستان فروشندهها Clerks را با طنز ترکیب کرد که باعث شد این فیلم بلافاصله پس از اکران در لیست فیلمهای کالت قرار بگیرد. این فیلم به نقطه سکوی پرتاب حرفهٔ اسمیت و بسیاری از فیلمهای دیگرش که در دنیایی مشابه فروشندهها Clerks بودند تبدیل شد و طرفدارانش مدام فیلمهای دیگر را به آن ارجاع میدادند. اسمیت در سال ۲۰۰۶ دنبالهٔ این فیلم را ساخت و اکنون مشغول ساخت قسمت سوم و کامل کردن این سهگانه است.
۱۸. بلید رانر Blade Runner
اوایل دهه ۸۰ اساسا آرمانشهر خورههای کامپیوتر بود. بازیهای ویدئویی جدید و هیجانانگیز هر ماه وارد بازار میشدند، کامپیوترهای خانگی یکدفعه در دسترس قرار گرفتند، پیشتازان فضا Star Trek دوباره قویتر از قبل به میدان آمده بود و فیلمهای جدید و خوب پشت سر هم اکران میشدند. میتوان تصور کرد زمانی که خبر ساخت فیلمی از همکاری ریدلی اسکات و هریسون فورد دربارهٔ رباتها در آینده به گوش رسید چه واکنش هیجانی در پی داشت. بلید رانر Blade Runner فراتر از انتظارها ظاهر شد و هنوز پس از گذشت بیش از ۳۰ سال از ساخت و اکران آن، بحثهای داغی دربارهٔ مصنوعی و ساختگی بودن یا نبودن شخصیت فورد وجود دارد.
۱۷. مانتی پایتون و جام مقدس Monty Python and the Holy Grail
سرگرمی چندانی برای خورههای بازی و تکنولوژی در سال ۱۹۷۵ وجود نداشت. پیشتازان فضا یک برنامه تلویزیونی بود که مدتها پیش کنسل شده بود، هیچ جنگ ستارگان Star Wars منتشر نشده بود و کنسولهای بازی دیگری به جز نسخههای ابتدایی پونگ Pong یا بازیهای متنوعی مثل سرزمین اژدها Dungeons and Dragons وجود خارجی هم نداشت. خوشبختانه در سال ۱۹۷۵ بود که مانتی پایتون و جام مقدس Monty Python and the Holy Grail بیرون آمد. طرفداران این فیلم بارها و بارها به تماشای آن نشستند و حتی نقلقولهایی از آن را در زندگی روزمره به کار میبردند و تقریبا زبان دومی در حال شکلگیری بود که برای عموم جامعه بیگانه بود.
۱۶. باشگاه مبارزه Fight Club
این فیلم آنقدر طی چند سال اخیر محبوبیت پیدا کرد که به تازگی شخصی پیدا شد که زحمت حذف کردن شخصیت برد پیت به صورت دیجیتالی از فیلم را کشید و کاری کرد که ادوارد نورتون تنها در حال تعامل با خودش دیده شود. هرچند این فیلم در زمان اکران سروصدای زیادی به پا نکرد، باشگاه مبارزه Fight Club به یکی از محبوبترین فیلمهای دهه ۹۰ میلادی تبدیل شد.
۱۵. برادران بلوز The Blues Brothers
برای همیشه ثابت شد فیلمهایی که بر اساس داستانهای طنزی که در پخش زنده شنبه شب Saturday Night Live شنیده میشوند ساخته شدهاند، در واقع فیلمهای موفقی هستند. این فیلم کلاسیک دهه ۸۰ داستان جیک و الوود بلوز را روایت میکند که «مأموریتی الهی» دارند تا پرورشگاه قدیمیشان را نجات دهند. نیازی به گفتن نیست که این کار شامل برگزاری کنسرت هم میشود. آرتا فرانکلین، جیمز براون و ری چارلز هم در این فیلم بازی کردهاند. این فیلم کمکم به یک فیلم کالت محبوب تبدیل شد. در سال ۱۹۹۸ دنبالهٔ برادران بلوز The Blues Brothers نیز ساخته شد، اما زیاد چنگی به دل نزد.
۱۴. سلحشوران The Warriors
نیویورک اواخر دهه ۷۰ میلادی جای تقریبا ناخوشایندی بود، اما با این حال هنوز به پای پیچیدگیهایی که والتر هیل در سال ۱۹۷۹ در فیلم کلاسیک سلحشوران The Warriors به تصویر کشید نمیرسید. در این نسخه از شهر، باندهای رقیب با اسمهایی مختلف کل پنج منطقهٔ شهر را اشغال کردهاند. یک شب تمام آنها در یک گردهمایی بزرگ شرکت میکنند، اما با ترور شدن رئیسشان همه چیز به هم میریزد. یکی از اعضا مقصر شناخته شده و باند آنها مجبور به ترک شهر میشود. این موضوع بارها دستاویز تقلیدهای مضحک قرار گرفته و جملههایی از آن وارد دایره لغت فرهنگی شده که حتی گاهی کسانی که فیلم را ندیدهاند هم از آنها استفاده میکنند.
۱۳. مات و مبهوت Dazed and Confused
گروه دانشآموزان دبیرستانی که به زودی فارغالتحصیل میشوند، تصمیم میگیرند آخرین شب پرماجرایشان در شهر را رقم بزنند؛ درست شبیه بچههایی که در اثر جرج لوکاس به نام دیوارنویسی آمریکایی American Grafitti در سال ۱۹۷۳ دیدیم. این فیلم در زمان اکران تماشاچیهای زیادی نداشت، اما پس از پخش از تلویزیون و توزیع نوارهای ویدئویی همه چیز تغییر کرد. همچنین مسیر زندگی حرفهای متیو مککانهی، بن افلک، پارکر پوزی، جوی لارن آدامز و بسیاری دیگر از بازیگران مات و مبهوت Dazed and Confused دچار تحولات عظیمی شد.
۱۲. شرخر Repo Man
امیلیو استوس پس از اینکه متوجه شد والدینش پسانداز او برای پرداخت شهریه دانشگاه را به یک مبلغ دینی تلویزیونی دادهاند، وارد حرفه معاملات ماشین دستدوم شد. خیلی زود کار او عجیب میشود و بالاخره او خودش را در دسیسه یوفوها میبیند. داستان از چیزی که بهنظر میرسد هم عجیبتر و البته بینظیرتر است. جود لا در سال ۲۰۱۰ در فیلمی با همین نام بازی کرد، اما داستان آن کاملا متفاوت است و شباهتی به این شرخر Repo Man ندارد.
۱۱. کلهپاککن Eraserhead
دیوید لینچ با این فیلم سوررئال در سال ۱۹۷۶ که داستان مردی است که در آیندهای ترسناک به سر میبرد و یک کودک ناقص دارد، قدم در مسیر حرفهایش گذاشت. نیازی به گفتن نیست که معدود تماشاچیانی برای تماشای چنین فیلمی که فیلمبرداری آن چندین سال طول کشید به سینما رفتند. نتیجه نهایی کلهپاککن Eraserhead فیلمی شد که شبیه به هیچ فیلم دیگری نبود و برای همیشه لینچ را به قهرمان فیلمهای مستقل تبدیل کرد.
۱۰. دانی دارکو Donnie Darko
جیک جیلنهال جوان در سال ۲۰۰۱ در دانی دارکو Donnie Darko بازی کرد که ماجرای پسر نوجوانی با همین نام بود. او از مرگ بر اثر برخورد یک هواپیما با اتاقش نجات پیدا کرد. یک خرگوش غولپیکر به او میگوید که دنیا ۲۸ روز دیگر به پایان میرسد، اما هیچکس حرفهایش را باور نمیکند. این فیلم در زمان اکران تنها ۷.۷ میلیون دلار فروش داشت، اما پس از توزیع ویدئویی فیلم، مخاطبان بسیار بیشتری پیدا کرد.
۹. شبح بهشت Phantom of the Paradise
برایان دی پالما در سال ۱۹۷۴ این فیلم را کارگردانی کرد که به نوعی نسخه راک شبح اپرا Phantom of the Opera بود. داستان فیلم درباره یک تهیهکننده موسیقی بانفوذ شیطانی در قالب یک آهنگساز منحرف در پی انتقام است. کالت بودن این فیلم جزئی اما بسیار صادقانه است.
۸. مرده شریر ۱۹۸۱ The Evil Dead
سام ریمی مدتها پیش از ساخت اولین سهگانه مرد عنکبوتی Spider-Man و بهدست آوردن ثروتی هنگفت، یک دانشجوی کالج در ایالت میشیگان بود که ایدهٔ ساخت یک فیلم ترسناک را در سر میپروراند. پس از اینکه نام او با ساخت چند فیلم کوتاه سر زبانها افتاد، ریمی درس را رها کرد تا مرده شریر The Evil Dead شاهکاری که مدتها در انتظارش بود را بسازد. این فیلم هیچ شباهتی به فیلمهای ترسناک آبکی آن دوران نداشت و با وجود هزینه ساخت پایینی که داشت، تماشاچیان زیادی را به خود جذب کرد. مرده شریر The Evil Dead امتیاز ساخت چندین فیلم دیگر را طرحریزی و ریمی را به یکی از مهمترین کارگردانهای هالیوود تبدیل کرد.
۷. دیوار پینک فلوید Pink Floyd – The Wall
آلبوم پینک فلوید در سال ۱۹۷۹ به همراه الپی خواننده (که دربارهٔ یک ستارهٔ راک که کودکی شیطنتآمیزش او را به مرز جنون رسانده بود) برای تبدیل شدن به یک اثر سینمایی آماده بود؛ البته آلن پارکر دقیقا یک فیلم مرسوم و سنتی از آن نساخت. باب گلداف خوانندهٔ گروه بومتاون رَتز نقش پینک ستارهٔ راک فیلم را بازی کرد. این فیلم با سکانسهای انیمیشنی کوتاهش به یک تجربه سورئال و روانشناختی تبدیل شد. منتقدان فیلم به شدت دیوار پینک فلوید Pink Floyd – The Wall را پسندیدند اما جذب مخاطب مدت بیشتری طول کشید.
۶. هارولد و ماد Harold and Maude
این کمدی سیاه محصول ۱۹۷۱ داستان یک رابطه رمانتیک عجیب میان یک پسر جوان عاشق کارهای دیوانهوار و تظاهر به خودکشی و یک پیرزن است. بیشک خانوادهٔ هارولد از وجود این رابطه به وحشت میافتد و پیرزن داستان نقشهای میکشد که این مشکل را حل کند. التون جان جوان برای بازی در نقش اصلی کاندید بود، اما در آخر باد کرت نقش هارولد را برعهده گرفت.
۵. پرتقال کوکی A Clockwork Orange
پرتقال کوکی A Clockwork Orange اثر استنلی کوبریک محصول ۱۹۷۱ تماشاچیان را با صحنههای تجاوز و خشونت زیادش شوکه کرد که با گذر زمان کمی از اثرات آن کم شد. سینماروهای زیادی که دکتر استرنجلاو Dr. Strangelove و ۲۰۰۱: ادیسه فضایی 2001: A Space Odyssey را دیده بودند، از دیدن این فیلم وحشت کردند. اما پرتقال کوکی A Clockwork Orange خیلی زود عنوان فیلم کالت را از آن خود کرد و گروههای پانک که چند سال بعد ظهور کردند، برخی مدهایشان را از این فیلم گرفتند. پوستر این فیلم نیز برای مدتی روی دیوار اتاق جوانان خودنمایی میکرد.
۴. داستان عامهپسند Pulp Fiction
برخلاف بسیاری از فیلمهای کالت، داستان عامهپسند Pulp Fiction در زمان اکرانش یک فیلم موفق بود و منتقدان کاملا آن را تحسین کردند. با این حال، این فیلم هنوز هم محبوب است و نقلقولها و جزئیات زیادی از آن به گوش میرسد و در جاهای مختلف دیده میشود که کالت بودن آن را ثابت میکند. به هر حال بخت با عدهای از طرفداران که در آرزوی دیدن ساخت برادران وگا Vega Brothers توسط کوئنتین تارانتینو هستند یار نیست.
۳. این اسپینال تپ است This Is Spinal Tap
این فیلم راب راینر یک مستندنمای متقاعدکننده بود که تا به امروز بسیاری از مردم فکر میکنند اسپینال تپ یک گروه موسیقی واقعی است. البته این گروه به شوخی شکل گرفت و هنگام اکران فیلم تور گذاشت و از آن موقع تاکنون تعدادی آهنگ نوشته و ساخته است. چه کسی میداند؟ شاید کسانی که فکر میکنند آنها یک گروه واقعی نیستند کودن باشند.
۲. لبوفسکی بزرگ The Big Lebowski
مثل بسیاری از فیلمهای کالت کلاسیک، لبوفسکی بزرگ The Big Lebowski در ابتدای اکران نتوانست نظر منتقدان را به خود جلب کند. جین سیسکل پیش از دادن امتیاز منفی به این فیلم درباره آن گفت: «کینگپین Kingpin فیلم بسیار بامزهتری در دنیای بولینگ بود. شخصیت جف بریجز ارزش زمان مرا نداشت. اصلا به او علاقهای ندارم». تاریخ به سیسکل ثابت کرد که او کاملا در اشتباه بوده است.
۱. فیلم راکی هارور The Rocky Horror Picture Show
آیا هیچ فیلم دیگری شانس قرار گرفتن در این جایگاه را داشت؟ این فیلم بودجه پایین محصول ۱۹۷۵ فروش خوبی هنگام اکران نداشت، اما یک سال بعد سینماهای نیویورک این فیلم را نیمهشبها به نمایش میگذاشتند و کمتر از یک ماه علاقهمندان کالت زیادی را به خود جلب کرد که بارها به تماشای فیلم مینشستند، شبیه شخصیتهای فیلم لباس میپوشیدند و همراه با آهنگها همخوانی میکردند. این سنت هنوز پابرجاست، اما این حرکت در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی به اوج خود رسید. مثل خیلی از فیلمهای کالت دیگر، یک شبه دنباله از فیلم راکی هارور The Rocky Horror Picture Show به نام معالجه با شوکه Shock Treatment ساخته شد که حتی نتوانست کمی به موفقیت فیلم اصلی نزدیک شود.
این مطلب برگرفته از نوشتهای در سایت rollingstone.com است.