مجله نماوا، ترجمه: علی افتخاری
سومین فیلم بلند سینمایی جردن پیل در مسیر برو بیرون اولین تجربه کارگردانی او در سال ۲۰۱۷ و «ما» فیلم دوم او در ۲۰۱۹ قرار دارد، دو فیلمی که جایگاه او را در میان بزرگان ژانر فیلم ترسناک تثبیت کرده‌‌اند – ادعایی که او هنوز با آن موافق نیست. حالا «جواب منفی» («نَه» یا «نُچ» Nope) که از ۲۲ ژوئیه در سینماهای آمریکا اکران شد، شاخص دیگری است که او در راه تبدیل‌شدن به یکی از مبتکرترین کارگردانان تاریخ هالیوود گام برمی‌دارد.
فیلم برو بیرون از خیلی جهات روند بازی را تغییر داد. فیلم او زمینه را برای تولید بیشتر فیلم‌های ترسناک با محوریت سیاه‌پوستان فراهم ساخت، دنیل کالویا (که اولین نامزدی اسکار خود را برای بازی در آن فیلم کسب کرد) را به دنیای سینما معرفی کرد و نشان داد پیل در فیلمسازی آینده‌ای امیدوارکننده دارد. پیل به‌جز کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی «جواب منفی» را تحت شرکت فیلمسازی خود مانیکیپا پروداکشن نیز بر عهده داشت، بنابراین فیلم جدید ۱۰۰ درصد مخلوق فکری اوست و تماشای آن به‌عنوان مورد انتظارترین فیلم تابستان امسال این پرسش را به همراه دارد که «واقعاً در ذهن پیل چه می‌گذرد؟»
«جواب منفی» یک داستان تازه درباره بشقاب‌پرنده‌ها را روایت می‌کند، قصه‌ای به قدمت تاریخ که هرگز به این شکل گفته نشده بود. دو خواهر و برادر، اوجِی هیوود (دنیل کالویا) و امرالد هیوود (کیکی پالمر)، پس از مرگ مرموز پدرشان که شغلش آموزش و تربیت اسب‌ها برای استفاده در تولیدات سینمایی بود، مسئول اداره مزرعه او می‌شوند. اوجی و امرالد خیلی زود متوجه می‌شوند مرگ پدرشان به خاطر سقوط تصادفی اشیایی از آسمان بود که از یک شی پرنده ناشناخته به پایین افتاد.
برادر و خواهر در تلاش برای سرپا نگه‌داشتن مزرعه تصمیم می‌گیرند با کمک انجل تورس (براندون پِرِیا) فروشنده یک فروشگاه لوازم فنی محلی و آنتلرز هولست (مایکل وینکات) فیلمبردار برجسته، پدیده شی‌ء پرنده ناشناخته را به‌صورت ویدیویی ضبط و در فضای مجازی منتشر کنند تا از این طریق پولدار شوند.
پیل با فیلم ترسناک جدید و بی‌عیب و نقص خود، یک «برخورد نزدیک از نوع سوم» ترسناک‌تر از فیلم استیون اسپیلبرگ را مقابل تماشاگر قرار می‌دهد. او می‌گوید: «من معتقدم موجودات فضایی وجود دارند.» برای پیل ۴۳ ساله، علمی تخیلی، ژانری است که به گفته او، «مستقیماً به این ترس در دل ما می‌رسد که شاید در این جهان تنها باشیم.»
پیل ترجیح می‌دهد درمورد هر چیز دیگری به‌جز جزئیات داستان فیلم جدید خود صحبت کند. اساساً رازداری – که در «برو بیرون» و «ما» نیز بسیار اهمیت دارد – موضوعی است که او با خوشحالی آن را کاوش می‌کند.
پیل می‌گوید: «تنها چیزی که می‌دانم این است که باید با یک ریسک بزرگ شروع کنم. باید با کاری شروع کنم که قرار نیست انجام دهم، کاری که هنوز نمی‌دانم می‌توانم انجام دهم یا نه و بعد پروژه‌ای که از آن ناشی می‌شود تا حدودی آرزومندانه است. “برو بیرون” با این مفهوم شروع شد. “من باید دیگران را سرگرم کنم، حتی اگر برای این کار پول نداشته باشم.” و بنابراین باید درباره سفری باشد که مخاطب را به آن می‌برم. این همان چیزی است که مردم از فیلم‌های من انتظار دارند و بنابراین حفظ این حس معما خیلی مهم است.»
نگاهی به اسطوره‌شناسی هالیوود از غرب وحشی
فیلم جواب منفی در ژرف‌دره‌های صحرای آگوا دولسه در شمال لس آنجلس و دره سن فرناندو فیلمبرداری شد؛ یک لوکیشن تقریباً انتزاعی که پیل با داشتن بودجه و مقیاسی بزرگ‌تر از همیشه در آن شرایط آب و هوایی غیرمعمول، چند اسب، صداهایی از دوردست و وجود چیزی شبح‌مانند را جاری می‌کند.
او اذعان می‌کند: «من واقعاً وسترن را دوست دارم، هرچند فکر می‌کنم این فیلم بیش از هر چیز درباره اسطوره‌شناسی هالیوود از غرب وحشی است – نه‌فقط این که به بربریت آن یک ظاهر فریبنده و اغواکننده می‌دهد، بلکه کابوی سیاه را از آن محو کرده است. همه این‌ها در “جواب منفی” پوشیده شده است. فیلم از خیلی جهات درباره هالیوود است.»
معنای ضمنی بیش از هر چیز دیگر برای پیل اهمیت دارد. فیلم‌های او ابزاری هستند که ما را به آنجا می‌برند. این بار دو خواهر و برادر در مرکز کنش قرار دارند. کالویا ۳۳ ساله که برای «یهودا و مسیح سیاه» برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد مکمل شد، درمورد تعامل دو شخصیت اوجی و امرالد می‌گوید: «آن‌ها در کنار هم معنی دارند. این چیزی است که من واقعاً می‌خواستم – شما تنها زمانی چیزی از اوجی می‌بینید که امرالد از او بیرون می‌آورد، چون او تنها کسی است که واقعاً می‌تواند هر نوع احساس اوجی را از او بیرون بکشد. اوجی هیچ‌چیز از جذبه پدرش را به ارث نبرده است، درحالی‌که امرالد هیچ‌چیز از مسئولیت‌‌پذیر بودن پدرش را به ارث نبرده است، اما آن‌ها با هم می‌توانند کارها را اداره کنند.»
پالمر ۲۸ ساله می‌گوید موضوع اصلی، نگاه رو به عقب به یک تاریخچه خانوادگی نادیده بود. او با اشاره به تاکتیک کارگردانی پیل توضیح می‌دهد: «فکر کردن به فضاهای بین صحنه‌ها، لحظه‌هایی که هرگز بین آن‌ها ندیده‌اید، این که چطور بزرگ شدند. جردن همیشه می‌گفت خیلی مربوط به صحنه‌ای نیست که اتفاق می‌افتد، بلکه به لحظه‌ای ارتباط دارد که قبل از آن اتفاق افتاد، احساس و فکری که منجر به آن شد؛ بنابراین ما به‌نوعی آن فضا را در ذهن خود پر کردیم و بعد در لحظه‌هایی که با هم کار می‌کردیم ظاهر شد. همه‌چیز بر مبنای اعتماد زیاد بود.»
«جواب منفی» که یک فیلم علمی تخیلی درونی و نامعمول با نشانه‌هایی از تمرکز داخلی «نشانه‌ها»، فیلم ترسناک ام نایت شیامالان در ۲۰۰۲ است، دامنه خود را گسترش می‌دهد تا شخصیت انجل را در خود بگنجاند؛ یک جوان مسلط به مسائل فنی که به بهانه نصب دوربین‌های مداربسته در مزرعه هیوودها خود را به‌زور به آن‌ها نزدیک می‌کند.
پریا ۲۷ ساله که حضوری تا حدی کمیک در فیلم دارد، می‌گوید: «انجل می‌خواهد عضوی از یک خانواده باشد. او با شیاطین خودش سر و کار دارد و به دنبال نوعی هدف است». انجل که به تئوری توطئه اعتقاد دارد، حوصله‌اش از کار روزانه خود سر رفته و یک آدم پرحرفِ به‌شدت نیازمند به مخاطب است، بخشی از چیزی می‌شود که پریا آن را «یک مأموریت» می‌نامد.
با معرفی شخصیت ریکی «جوپ» پارک (استیون یون از فیلم «میناری»)، یک گرداننده نمایش‌های محلی و صاحب جاذبه توریستی و پارک موضوعی غرب وحشی به نام جوپیترز کِلِیم، لایه‌ای دیگر از پیچیدگی – و کلیدی برای تفسیر عمیق‌تر پیل از آدم‌های درهم‌شکسته و مطرود هالیوود – شکل می‌گیرد. جوپ در اواخر دهه نود ستاره یک نمایش تلویزیونی کمدی و یک بازیگر-کودکِ در حال پیشرفت بود تا این که یک تراژدی وحشتناک سر صحنه، او را از مسیر خارج کرد.
یون ۳۸ ساله می‌گوید: «فکر می‌کنم بعضی وقت‌ها بجای مقاومت کردن، برای شما راحت‌تر است آن چیزی باشید که همه می‌خواهند. به‌خصوص وقتی در سن خیلی کم وارد آن می‌شوید. شما پشت چندلایه و نقاب و پوسته زندگی می‌کنید؟ فکر می‌کنم وقتی در ساختاری مانند هالیوود، تازه‌کار هستید، با نوعی کودک‌پنداری ذاتی مواجه می‌شوید. خیلی‌ها این سنگینی نگاه را احساس می‌کنند که سال‌ها طول می‌کشد از بین برود.» (پالمر که خودش از ۱۱ سالگی یک بازیگر کودک بود با این حرف موافق است: «خیلی واقعی است.»)
جادویی یا موذیانه؟
حوزه استعاری همان چیزی است که پیل با خوشحالی در آن قدم می‌زند. او که از زمان اکران «برو بیرون» به‌عنوان تأمین‌کننده «تریلر اجتماعی» با رگه‌هایی از «شب مردگان زنده» جرج رومرو شناسایی شد، از ما می‌خواهد «جواب منفی» را فرصت دیگری برای حفاری بدانیم. (و با لبخند اضافه می‌کند، «و البته بهترین فیلم ماجراجویانه/موجودات بیگانه با محوریت سیاه‌پوستان.»)
او درباره کار با بازیگران می‌گوید: «ما به عمق رفتیم و سخت هم رفتیم. “تماشایی” کلمه‌ای بود که سر صحنه فیلمبرداری بیش از همه به کار می‌بردم. خیلی از تحلیل‌های ما با تماشایی بودن در ارتباط بود؛ جنبه‌ای جادویی دارد، چیزی که من زندگی‌ام را وقف آن کرده‌ام و همچنین جنبه‌ای موذیانه دارد. برای من عالی است که با این دوگانگی سر و کار داشته باشم، چون آن را دوست دارم.»
فیلم‌های پیل حال و هوایی دارند که مردم را به دیدن آن‌ها حتی دیدن چندباره آن‌ها ترغیب می‌کند، با این که همه فیلم‌های او داستان‌های جدید دارند و ریبوت یا چیزی نیستند که تماشاگر از قبل با آن آشنا باشند.
او درباره این مسئله می‌گوید: «خوب، برخی از لایه‌های این فیلم‌ها برای مردم قابل درک است. ضمن این که فکر می‌کنم بعضی وقت‌ها مردم دوست دارند یک فیلم را با دقت ببیند و واقعاً سعی می‌کنند همه‌چیز آن را بفهمند. گاهی اوقات هم آدم‌ها نمی‌خواهند زیاد فکر کنند، می‌خواهند وارد دنیای یک فیلم شوند، می‌خواهند از آن‌ها مراقبت شوند، می‌خواهند به‌جای دیگری برده شوند و بعد سر جای اول خود برگردند. فکر می‌کنم “جواب منفی” می‌تواند هر دو کار را برای تماشاگر انجام دهد.»
منبع: کامپلکس، اینترتینمت ویکلی
تماشای فیلم جواب منفی در نماوا
