مجله نماوا، محمّد تقیزاده
با توجه به قسمتهای پخش شده از نخستین مجموعه نمایش خانگی سروش صحت در مقام نویسنده و کارگردان، میتوان ارزیابی بهتری نسبت به ساختار، نوع روایت، فضا و شخصیتپردازی آن داشت و دلایل بهتری له یا علیه سریال بیان کرد چرا که در وهله نخست باید گفت تا به حال، مواجهه با «مگه تموم عمر چند تا بهاره؟» بیشتر به صورت صفر و صدی بوده است یعنی یا تماشاگرانی پرو پاقرص و عاشق پیدا کرده که هر هفته منتظر تماشای قسمت جدیدش هستند و یا مخاطبینی که بعد از گذشت چند قسمت اولیه عطای تماشای آن را به لقایش بخشیدند. این گونه صفبندی به شکلی مشابه در هنگام پخش سریال «شمعدونی» از سروش صحت در سال ۱۳۹۵ نیز رخ داد یعنی شخصِ صحت و عوامل آن با اینگونه اظهار نظرات موافق و مخالف، بیگانه نیستند.
در تحلیل نوع روایت و قصهگویی «مگه تموم عمر چند تا بهاره؟» باید به طور صریح گفت که داستان و قصهگویی به فرم کلاسیک خود از کمترین اهمیت برای سروش صحت برخوردار بوده است و روابط علّی و معلولی که در روند داستانی بسیاری از آثار رئال و کلاسیک مواجه هستیم در جهان روایی این سریال محلی از اعراب ندارد. صحت در آثار تلویزیونی خود همچون «شمعدونی» و «مگه تموم عمر چند تا بهاره؟»، بیش از هر چیز به فضاسازی و ایجاد موقعیتهای کمیک علاقهمند بوده و نبوغ و خلاقیت ذاتی وی در طنز، سبب شده که تقریبا هر رخداد یا موقعیت نه چندان مهم یا جدی را به کمیکترین شکل ممکن بازسازی کند و هنر اصلی وی همین روایت طنز روزمرگیهای زندگی معاصر است.
به سبک و سیاق بسیاری از سریالهای روز دنیا، شخصیتها در این مجموعه تلوزیونی حرف اول را میزنند و پیشبرد طولی و عرضی روایت داستانی نه بر پایه یک داستان کلاسیک با نقاط عطف و فینال مشخص و معین بلکه بر پایه احوالات و رفتارهای کاراکترها و روابط بین آنها شکل گرفته است. در «مگه تموم عمر چند تا بهاره؟» از راننده و کارمند تا هنرمند و ورزشکار حضور دارند و تقریبا همه طیفهای سنی از کودک تا کهنسال، از زن مجرد و متاهل تا مرد بیکار و چند شغله حضور دارد تا مشخص شود نقشها در این مجموعه در عین سادگی و سمپاتیک بودن، عقبه و عمق زیادی نیز دارند برای نمونه شهرام نقش هنرمندی را بازی میکند که نتوانسته در رشته هنری مورد علاقه خود آنچنان توانمند نشان دهد و مجبور است برای گذران زندگی عضو تاکسی اینترنتی باشد و رانندگی کند، آزی خواهر نیما در جایگاه یک ورزشکار زن نه چندان موفق در رشته شطرنج است و در این میان محدودیتهای ورزشی بانوان در کشور را بازگو میکند، روابط کارمندی در ایران در روابط بین کاظم و نیما و رئیسشان رسولی بازتاب پیدا کرده و در همین بین چند رابطه عاشقانه میان نیما و گلی، شهرام و مرجان، شاهرخ و عمه کاظم و جلال و معشوقه سابقش در حال روایت است. از این رو سوژههای سازندگان برای روایت داستانی کم نیستند، اما همچنان که گفته شد نباید انتظار پرداختی کلاسیک با رعایت حد و اندازههای زمانی و معنایی آن نوع شخصیتپردازی و داستانگویی برای «مگه تموم عمر چند تا بهاره؟» قائل بود و از این رو میتوان نوع ساختار روایی این مجموعه را مدرن درنظر گرفت.
ارجاعات اجتماعی و هنری بخش مهم دیگری از «مگه تموم عمر چند تا بهاره؟» است که در خلال روایتهای داستانی ساده و معمولی به مخاطب بیان میشود و این نوع روایت نیز از نظر تاثیرگذاری بدون شک بهترین روش برای بیان معضلات مردمی به شکل طنز و حتی فرهنگسازی است. حضور آنی و پیگیری سریع مشکلات مردم توسط مسئولان، روی آوردن به برخی شغلهای کاذب از جمله رانندگی و دستفروشی از سوی جوانان تحصیلکرده و با انگیزه، مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری و بیپولی که خیلی مِلو در جریان روایتها بیان شده از جمله معضلاتی است که در طول سریال به تصویر درآمدهاند. ارجاعات هنری و سینمایی سریال صحت نیز در جای خود جذاب و شیرین از آب در آمده است: شوخی با برخی ژانرها و سبکها و شخصیتهای سینمایی که نمونه بارز آن متریکس مجموعه دنبالدار ماتریکس است از مهمترین مصادیق این بخش هستند. از سوی دیگر حال و هوای رئال و سورئال روایت نیز بارها تغییر میکنند تا علاوه بر توانایی سازندگان برای نشان دادن توامان این فضاسازی، تنوعی نیز در روایتپردازی و طعنهای نیز به این نوع سینما و داستانگویی در سینمای معاصر جهان داشته باشد.
اهمیت به موسیقی و موسیقیدانها تنها با نشان دادن این آلات و هنرمندان صورت نگرفته و کاربردی فراتر و با اهمیتتر برای این هنر میتوان در این مجموعه در نظر گرفت. سروش صحت گاهی از موسیقی به عنوان نوعی درمان و نیاز زندگی انسانی استفاده کرده و موسیقی درمانی را به عنوان راهکاری برای رهایی از زندگی ماشینی امروزه پیشنهاد داده است از سوی دیگر موسیقی و نوازندگان در بخشهای مختلف مجموعه نقش نوعی استراحت و فاصلهگذاری در روایت را ایفا کردند و این بهرهمندی نیز از خلاقیت سازندگان بوده است.در انتها باید به معرفی ضمنی تعداد زیادی هنرمند موسیقیایی در قالب خواننده و نوازنده در کشور اشاره کرد که در اثنای این مجموعه تلویزیونی فرصت معرفی و عرض اندام پیدا کردند.
در انتها باید مجموعه تلویزیونی «مگه تموم عمر چند تا بهاره؟» را سریالی شیرین، فرهنگساز و طنازانه به معنای واقعی دانست که قرار است آینهای از احوالات زندگی مردم معاصر کشور باشد، معرفی و پیشنهاد داد. مجموعهای که مخاطبانش رویکرد صفر و صدی به آن دارند اما موافقان سریال که میتوان بخشی از آنها را مخاطبان خاصتر سینما و تلویزیون دانست با شیفتگی و علاقه منتظر تماشای قسمتهای جدید آن هستند.